Duurzaamheid
Duurzaamheid is samenwerken
Iedereen doet mee: een duurzame gemeente bouw je samen! Individuele burgers, bedrijven, maatschappelijke organisaties, onderwijs- en overheidsinstellingen worden uitgenodigd om actief een bijdrage te leveren aan het integrale verduurzamingsproces. Zorgvuldige communicatie en dialoog, open staan voor ideeën, van elkaar leren en ruimte voor initiatieven zijn voorwaarden.
Zuinig met voorraden: voorkomen dat eindige voorraden opraken of in kwaliteit achteruitgaan. Het gaat om grondstoffen en energie, maar ook om bodem, water en lucht, ruimte en rust en natuurlijke, landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Preventie, kleine kringlopen, hergebruik, toepassing van hernieuwbare en schone materialen / bronnen en zorgvuldig ruimtegebruik zijn voorwaarden.
Koesteren natuur, groen en landschap: behoud, beheer en ontwikkeling van de biodiversiteit, de belevingswaarde en de toegankelijkheid van natuur, groen en landschap als dragers van de identiteit, kwaliteit en vitale en veerkrachtige leefsystemen.
Mooi, schoon en veilig: is de basis voor een duurzame gemeente qua ruimte, economie, milieu, sociaal-maatschappelijk en het beheer van de openbare ruimte. Het stimuleert de vestiging van inwoners en bedrijven én het trekt recreanten en toeristen naar Noord Brabant.
Lokaal doen wat lokaal kan: streven naar een sterke lokale economie, waarbij werkgelegenheid, consumptie en productie van kennis, diensten en goederen zoveel mogelijk op lokale schaal verantwoord worden georganiseerd, met optimale benutting van de gebiedseigen schone bronnen en ruimtelijke mogelijkheden in balans met landschap, milieu en natuurlijke processen.
Inrichten met oog op volgende generaties: de ruimtelijke inrichting niet alleen richten op kwaliteit van leven ‘nu’, maar ook op de veranderende gebruikswensen ‘later’. Flexibiliteit, aanpasbaarheid en veerkracht zijn sleutelbegrippen.
Open staan voor innovatie: vernieuwing in denken en doen is het vliegwiel van duurzame ontwikkeling. Nieuwe kennis en initiatieven van bedrijven en inwoners die bijdragen aan verduurzaming moeten goed worden benut.
INSPIRATIEGIDS
Je staat op het punt om samen met onze buurtbewoners een eigen buurtschap te ontwikkelen. Je gaat je droom eindelijk waarmaken. Ervaar de vrijheid om je eigen droomhuis en werkomgeving te ontwerpen en natuurlijk te bouwen en zelf te onderhouden. Dat is de visie achter het nieuwe buurtschap Aya.
Duurzaamheid Tips
Aya ecodorp & natuurcentrum biedt veel kansen. Maar samen met je buurtbewoners kom je ook voor veel keuzes te staan. Hoe kun jij je woning ontwerpen en hoe komt je woonomgeving en de voorzieningen er uit te zien? Deze info is bedoeld om je inspiratie te geven wat de mogelijkheden zijn om je woning en je buurt vorm te geven. Ook gaan we in op de leefstijl die bij het buurtschap past en kom je meer te weten over wat je van de gemeente kunt verwachten.
Leefstijl
Het buurtschap richt zich op actieve bewoners die samen de uitdaging aan durven om een nieuw buurtschap vorm te geven. Naast de eigen woning gaat het ook om de aanleg van infrastructuur en gemeenschappelijke voorzieningen. Het behulpzaam zijn op basis van ‘Ons kent ons’ speelt een centrale rol in het buurtschap. Dit uit zich in gezelligheid, veiligheid, het samen onderhouden van de woonomgeving en de zorg voor elkaar. Maar het ‘ons kent ons’ komt ook terug in het bewust omgaan met de natuur, het milieu en het landschap.
Gemeente als regisseur en vraagbaak
De gemeente treedt op als gebiedsregisseur en houdt de spelregels* bij. Daarentegen heeft de gemeente een erg beperkte rol in de vormgeving van het buurtschap. Dit geeft jou en je buurtbewoners de vrijheid om naar eigen inzicht de aanleg van wegen, openbare verlichting, openbaar groen en de afvoer van afvalwater vorm te geven. Dit geldt ook voor gemeenschappelijke voorzieningen als een ontmoetingsruimte, voedselbos en speeltuin. De gemeente legt in de nabijheid van Aya een aansluiting voor drinkwater en voor elektriciteit aan. Een gasaansluiting wordt niet aangelegd. Ook draagt de gemeente zorg voor het ophalen van het huishoudelijk afval.
Gezamenlijke voorzieningen
Iedereen heeft behoefte aan privacy en eigen voorzieningen, maar vanzelfsprekend geeft het ook veel voordelen om zaken samen te doen. Gedeelde faciliteiten: een grote kamer voor vergaderingen, logeerkamer(s), kinderopvang, kantoorunits, voorzieningen voor zorg, kapper, fysiotherapie, maar ook een fietsenberging, oplaadpunten voor elektrische auto of fiets, speeltuin of een gemeenschappelijke gereedschap schuur etc.. Het is belangrijk om goed na te denken hoe je samen met je buren het beheer en onderhoud van de gemeenschappelijke voorzieningen regelt. Het kan bijvoorbeeld handig zijn om een Vereniging van Eigenaren op te zetten of zaken te regelen in coöperatie verband.
Nieuwe energie
Met je buurtbewoners kun je een gemeenschappelijke duurzame energievoorziening realiseren. Een aantal interessante opties op een rij:
– Een warmtepomp systeem (open systeem in grondwater) te realiseren. Met behulp van bodemenergie kun je woningen op een comfortabele manier verwarmen én koelen. Dit is een interessant systeem voor minimaal 50 woningen.
– Ook kan een bio-vergistingsinstallatie het buurtschap van energie voorzien. Dit kan bijvoorbeeld door de vergisting van maaisel, snoeihout, haksel en ander organisch afval.
– Een of meerdere kleine windmolens of zonnepanelenveldje aan bijvoorbeeld de rand van het buurtschap kunnen ook een belangrijke vorm zijn om het buurtschap te voorzien van elektriciteit. Vanzelfsprekend kun je de energievoorzieningen ook met elkaar combineren of combineren met je eigen vorm van energieopwekking.
Een buurtschap in het groen
Groen is beeldbepalend en belangrijk voor de gezondheid. Ook draagt groen bij aan de leefbaarheid in de buurt. In het buurtschap zijn al veel groenstructuren in de vorm van houtwallen aanwezig. De houtwallen kun je prima gebruiken als natuurlijke afscheiding. Uitbreiden is vanzelfsprekend ook mogelijk. Kies dan voor soorten die in de omgeving van nature thuis horen. Deze planten zijn sterker en daardoor minder vatbaar voor ziekten en plagen. Ook bieden ze een natuurlijke leefomgeving voor veel kleine dieren en vogels.
Een zelfvoorzienend buurtschap
Zelfvoorzienend leven is een ware comeback aan het maken. Het verbouwen van je eigen groente, fruit en kruiden is niet alleen leuk maar ook gezond en goed voor het milieu. Een gezamenlijke tuin is een fijne plek om elkaar te ontmoeten, samen te werken en te ontspannen. Daarnaast kan het ook een plek zijn om samen te oogsten! Door een gezamenlijke fruit- of groentetuin heb je altijd verse groenten bij de hand. Misschien start je meteen een kook- en eetclub met de buren?
Duurzaam op weg
De keuze van het type wegverharding is afhankelijk van waar de weg of het pad wordt voor gebruikt:
– Betonwegen zijn duurzaam en onderhoudsarm en zeer geschikt wanneer er sprake is van een zware belasting. Nadeel van beton is dat het geen regenwater doorlaat. Klinkers zijn een goed alternatief, maar vergen meer onderhoud.
– Voor extensief gebruikte rijwegen en parkeerplaatsen kunnen verhardingsmaterialen als poreuze klinkers, klinkers met open voegen, grasbetonstenen, grind en schelpen worden toegepast. Ook kun je zand, houtsnippers en puin (schoon!) toepassen.
– Voor fietspaden is het mogelijk om beton (elementen) of schelpen te gebruiken.
De buurt goed verlicht
Een goede verlichting van het buurtschap is belangrijk om onveilige situaties te voorkomen. Maar het is ook raadzaam om het gebied donker te laten zijn om flora en fauna onnodig te verstoren. Bij de aanschaf van straatverlichting is het verstandig om te kijken naar de hoeveelheid licht die op een bepaald moment waar nodig is. Ook de energiezuinigheid van de verlichting is van belang. Momenteel is er straatverlichting op de markt met sensor technologie. Wanneer het niet druk is op straat zijn de lichten gedimd. Als er een voetganger, fietser of auto in de straat komt, wordt de omgeving helder verlicht. Het is aan te bevelen om voor een energiezuinige LED verlichting te kiezen. Dit scheelt namelijk flink in de energiekosten. Ook behoren habitat vriendelijke groene LED verlichting tot de mogelijkheden. Deze groene uitvoering van LED heeft een minder verstorende werking op flora en fauna.
Gebouwen
Energieneutraal
Overweeg om uw woning energieneutraal te maken. Een energie neutrale woning zit zo in elkaar dat er weinig energie nodig is. En de energie die nodig is, wekt de woning zelf op! Hieronder tref je meer informatie aan om je woning energieneutraal te maken.
De zon als energiebron
De meeste winst in energiebesparing maak je door je woning zo te oriënteren op de kavel dat je optimaal gebruik kunt maken van de zon. Een woning met veel glas op het zuiden is warmer in de winter en koeler in de zomer dan een woning met glas op het oosten en westen. Bespaar op je verlichtingskosten door gebruik te maken van lichtkoepels en solartubes. Een airco voorkom je door gebruik te maken van schaduw van bijvoorbeeld een ruime dakoverstek, goede zonwering of door leibomen. Ook kun je je woning koelen door gebruik te maken van een sedum- of grasdak. Een dergelijk dak zorgt voor het vasthouden van koelte in een woning. Met een schaduwvrij dak op het zuiden profiteer je nu of straks van gratis duurzame energie uit zonnepanelen en zonneboilers. Een goede oriëntatie scheelt dus veel in de maandlasten en het kost je vrijwel niets!
Isoleren en ventileren
De schil van de woning (vloeren, wanden, daken) gaat een leven lang mee. Bespaar daar niet op. Zorg dus voor een goed geïsoleerde schil en een goede kierdichting en kies pas daarna voor zonnepanelen en extra zuinige installaties. Vergeet niet om voor de raampartijen goed isolatieglas te kiezen met 2 of 3 laags HR++ glas. Isolatie moet altijd gepaard gaan met goede ventilatie. De markt biedt vele systemen voor een goede, gezonde en energiezuinige ventilatie. Laat je daar goed over informeren.
Tips:
– Maak gebruik van natuurlijke isolatiematerialen zoals hennep- en houtvezels, schapenwol, cellulose, leem en stro enzovoort. Deze materialen hebben als voordeel dat ze vaak meer warmte opslaan en deze langzaam afgeven. Ook hebben deze materialen een betere vochtregulatie en zijn ze op een milieuvriendelijke wijze geproduceerd.
– Pas natuurlijke bouwmaterialen toe die bijdragen aan een gezond binnenklimaat, weinig onderhoud vragen, lang meegaan en eenvoudig herbruikbaar zijn. Let bij de aanschaf van hout bijvoorbeeld op het FSC-keurmerk en bij bouwmaterialen op de DUBOkeur. Maak indien mogelijk gebruik van materialen die uit de directe omgeving afkomstig zijn.
Flexibel en levensloopbestendig bouwen
Iedere levensfase stelt andere eisen aan een woning. Het is verstandig je huis zo te maken dat het eenvoudig is aan te passen aan veranderende wensen. Hierbij valt te denken aan de toegankelijkheid voor minder validen of de mogelijkheid voor een kantoor aan huis. Dat is niet alleen belangrijk voor mogelijke veranderingen in je eigen leven, maar ook om je huis uiteindelijk beter te kunnen verkopen.
Verwarming
Een duurzaam systeem om uw woning te verwarmen en te koelen is de combinatie van een warmtepomp met een gesloten bodembron. Met de installatie wordt warmte, respectievelijk koude, uit de bodem gehaald en via je een bodemwarmtesysteem afgegeven in de woning. Voordeel is dat je geen gebruik maakt van radiatoren en daardoor het huis flexibel kunt indelen. Let op: het systeem is niet in het hele buurtschap toepasbaar in verband met grondwaterbeschermingsgebied.
Een andere manier om je woning duurzaam te verwarmen is met behulp van de houtpelletkachel. Houtpellets zijn kleine samengeperste staafjes van zaagmeel. In principe kan een houtpalletkachel volledig voorzien in je warmtebehoefte voor zowel de ruimte- als tapwaterverwarming. Ook is een combinatie met een zonneboiler of CV-ketel mogelijk.
Verlichting en apparaten
Bijna 40 procent van je energierekening gaat op aan elektriciteit. Met zuinige apparaten en lampen sla je twee vliegen in een klap: je bespaart geld en het is beter voor het milieu. Kies daarom voor apparaten met een zuinig energielabel en voor bijvoorbeeld LED verlichting of spaarlampen.
Water en afvalwater
Er zijn veel mogelijkheden om je watergebruik binnenshuis te beperken. Bekende voorbeelden zijn de spoelonderbreker in het toilet, een waterbesparende douchekop en de thermostaatkraan. Minder gebruikelijk maar zeker interessant is het toepassen van hemelwater voor het doorspoelen van het toilet, het toepassen van watervrije urinoirs of zelfs een composttoilet. Ook een regenton of – zuil in de tuin kan veel water besparen. Het teveel aan regenwater kun je opvangen met behulp van regenkratten of infiltratieboxen. Ze zorgen ervoor dat regenwater langzaam door de bodem kan worden opgenomen. Voor de zuivering van het afvalwater uit je woning kun je kiezen voor een systeem van individuele behandeling van het afvalwater (IBA) zoals een septic tank.
Natuurlijk tuinieren
Natuurlijk tuinieren past goed in de visie van het buurtschap. Natuurlijk tuinieren betekent zodanig tuinieren dat de natuur zich optimaal in de tuin kan ontwikkelen. Bij natuurlijk tuinieren staan bloemen en planten op de juiste plek en wordt er zoveel mogelijk gebruik van inheemse soorten. Ook wordt gekozen voor milieuvriendelijke materialen. Zo’n tuin is een paradijsje voor kleine dieren, insecten en vogels én is minder kwetsbaar voor plagen. Giftige bestrijdingsmiddelen tegen onkruid zijn daarom niet nodig.